Ελάχιστοι γνωρίζουν και κατανοούν το πνευμονογαστρικό νεύρο (Vagus nerve). Γνωρίζοντας τη λειτουργία του, μπορούμε να αποδεσμευτούμε από το άγχος και να αποκτήσουμε βαθιά σωματική και πνευματική ευδαιμονία.

«Αναπτύσσοντας μια κατανόηση της λειτουργίας του πνευμονογαστρικού νεύρου σας, μπορεί να βρείτε πιθανό το ενδεχόμενο να συνεργαστείτε με το δικό σας
νευρικό σύστημα αντί να αισθάνεστε παγιδευμένοι όταν λειτουργεί εναντίον σας ».

Δρ. Arielle Schwartz, Κλινική Ψυχολόγος

Τι είναι όμως το πνευμονογαστρικό νεύρο; Και πώς λειτουργεί;

Είναι το δέκατο ζευγάρι κρανιακών νεύρων και μεγαλύτερο νεύρο του σώματος. Εκφύεται από το κρανίο και ενώνει τον εγκέφαλο με τους πνεύμονες, την καρδιά και το στομάχι, αλλά και με τα υπόλοιπα όργανα μέσω των διακλαδώσεών του. Όταν η καρδιά μας χτυπάει δυνατά, όταν η αναπνοή μας κόβεται, όταν νιώθουμε ένα κόμπο στο στομάχι, όταν δεν μπορούμε να μιλήσουμε, υπεύθυνο είναι το πνευμονογαστρικό νεύρο. Ρυθμίζει την πέψη και συντονίζει την αναπνοή με τους παλμούς της καρδιάς. Καθορίζει την ποσότητα της οξυτοκίνης, της ντοπαμίνης και της κορτιζόλης που θα δημιουργηθεί και θα σταλεί στον εγκέφαλο για να φτιάξει τα συναισθήματά μας. Επομένως επηρεάζει άμεσα και την ψυχική μας κατάσταση.

Προέρχεται από τη λατινική λέξη vagus (vagus nerve) που σημαίνει περιπλανώμενος. Η ονομασία που του δόθηκε χαρακτηρίζει και τη συμπεριφόρα του. Μεταφέρει ένα πολύ μεγάλο όγκο πληροφοριών από τα όργανα στον εγκέφαλο και το αντίθετο.

 

Το πνευμονογαστρικό νεύρο – Vagus Nerve

Στη μήτρα κατά το σχηματισμό του εμβρύου, μια μάζα κυττάρων που επρόκειτο να σχηματίσουν τον εγκέφαλο και το στομάχι, διαιρείται στα δύο. Το ένα κυτταρικό σμήνος ταξιδεύει βόρεια, στον εγκέφαλο, και το άλλο νότια, στην κοιλιακή χώρα. Αυτό που συνδέει αυτά τα δύο μέρη κατά τη διάρκεια της ζωής, είναι το πνευμονογαστρικό νεύρο.

Αποτελεί τον κύριο συντελεστή του παρασυμπαθητικού μας συστήματος. Το συμπαθητικό σύστημα ενεργοποιείται όταν ο εγκέφαλος καταλαβαίνει ότι βρισκόμαστε σε κατάσταση κινδύνου. Πυροδοτεί έτσι την αντίδραση για μάχη ή για φυγή. Αντίθετα το παρασυμπαθητικό, μας ηρεμεί όταν απομακρυνθεί ο κίνδυνος. Μερικές φορές όμως ο εγκέφαλος συνεχίζει να πιστεύει ότι βρισκόμαστε σε κίνδυνο. Το πνευμονογαστρικό νεύρο ως οδηγός του παρασυμπαθητικού, μας βοηθά να διατηρούμε την ηρεμία σε κατάσταση κινδύνου και να καταλαβαίνουμε πότε παύουμε να απειλούμαστε.

Το νεύρο της αγάπης

Το νεύρο αυτό είναι εμπλουτισμένο με υποδοχείς οξυτοκίνης. Η οξυτοκίνη, η ορμόνη της συναισθηματικής σύνδεσης, φαίνεται να είναι ο κύριος ορμονικός παράγοντας που μετακινείται μέσα στις πνευμονογαστρικές οδούς.

Έχει χαρακτηριστεί το “νεύρο της αγάπης” καθώς συνδέεται με την οξυτοκίνη, την “ορμόνη της αγάπης”. Σε έρευνα, άνθρωποι που είδαν σε εικόνες άλλους να υποφέρουν, παρουσίασαν αυξημένη δραστηριότητα του νεύρου. Πράγματι, είναι πολύ πιθανό να νιώσουμε έναν “πόνο στην καρδιά”, ένα “κάψιμο” μπροστά σε εικόνες εξαθλίωσης. Αντίθετα σε εικόνες “περηφάνιας”, η δραστηριότητά του μειώθηκε.

Άνθρωποι με ισχυρό πνευμονογαστρικό νεύρο διακατέχονται από θετικά συναισθήματα στην καθημερινότητά τους, ενώ ως παιδιά τείνουν να γίνονται προστατευτικά απέναντι στα μικρότερα που ενδεχομένως κινδυνεύουν ή υφίστανται παρενοχλήσεις (μπούλινγκ).

Η επίδρασή του στη σωματική και ψυχική υγεία

Η διέγερση του πνευμονογαστρικού νεύρου στο στομάχι επηρεάζει τα τμήματα του εγκεφάλου που είναι υπεύθυνα για τις αγχώδεις διαταραχές και τη διάθεση. Άνθρωποι με χαμηλό τόνο και μειωμένη δραστηριότητα αυτού του νεύρου, υποφέρουν από άγχος, διαταραχές του εντέρου, κατάθλιψη, ινομυαλγία, αλτσχάιμερ, κρίσεις πανικού και παχυσαρκία.

Ο τόνος του νεύρου περνάει από τη μητέρα στο παιδί. Μητέρες με κατάθλιψη, θυμό και άγχος κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης έχουν μειωμένη δραστηριότητα του πνευμονογαστρικού νεύρου. Το βρέφος θα έχει επίσης την ίδια μειωμένη δραστηριότητα του νεύρου του και χαμηλά επίπεδα σεροτονίνης και ντοπαμίνης.

 

 

Πώς να τονώσετε το πνευμονογαστρικό σας νεύρο με φυσικό τρόπο

    1. Έκθεση στο κρύο.

Η έκθεση στο έντονο ψύχος ενεργοποιεί το πνευμονογαστρικό νεύρο και μειώνει την απόκριση του συμπαθητικού νευρικού συστήματος, δηλαδή τις αντιδράσεις “μάχης ή φυγής”. Το άγχος. Μπορείτε να τελειώνετε το μπάνιο σας με 30′ παγωμένου νερού ή να φέρετε το πρόσωπό σας σε επάφή με πολύ κρύο νερό ή πάγο.

2. Μασάζ

Το μασάζ μπορεί να διεγείρει τη δραστηριότητα και τον τόνο του πνευμονογαστρικού νεύρου. Ειδικότερα το μασάζ των πελμάτων έχει αποδειχθεί ότι αυξάνει τον τόνο του νεύρου και τη μεταβλητότητα του καρδιακού ρυθμού, ενώ μειώνει την αντίδραση “μάχης ή φυγής” του συμπαθητικού νευρικού συστήματος. Το μασάζ στον καρωτιδικό κόλπο, οποίος εντοπίζεται στη δεξιά πλευρά του λαιμού, μπορεί επίσης να ενεργοποιήσει το νεύρο και να μειώσει τις επιληπτικές κρίσεις.

3. Βαθιά και αργή αναπνοή

Οι περισσότεροι άνθρωποι παίρνουν περίπου 10 έως 14 αναπνοές κάθε λεπτό. ΟΙ 6 αναπνοές κατά τη διάρκεια ενός λεπτού είναι ένας πολύ καλός τρόπος για να ανακουφιστείτε από το άγχος.

Η εισπνοή θα πρέπει να είναι βαθιά και να γίνεται από το διάφραγμά σας. Όταν εισπνέετε, η πειοχή της κοιλιάς θα πρέπει να διαταθεί προς τα έξω. Η εκπνοή σας πρέπει να είναι εξίσου μεγάλη και αργή. Αυτό είναι το κλειδί για τη διέγερση του ονευμονογαστρικού νεύρου και την επίτευξη της κατάστασης χαλάρωσης.

4. Διαλογισμός

Έρευνες δείχνουν ότι ο διαλογισμός αυξάνει τα θετικά συναισθήματα και προάγει συναισθήματα καλής θέλησης προς τον εαυτό σας. Μια άλλη μελέτη διαπίστωσε ότι ο διαλογισμός μειώνει τη συμπαθητική απόκριση «μάχης ή φυγής» ενισχύοντας τον τόνο του νεύρου.

5. Γιόγκα

Μελέτες έχουν δείξει ότι η γιόγκα αυξάνει το GABA, έναν ηρεμιστικό νευροδιαβιβαστή στον εγκέφαλο. Οι ερευνητές διαπίστωσαν επίσης ότι η γιόγκα διεγείρει το πνευμονογαστρικό νεύρο και ως εκ τούτου είναι ωφέλιμο να ασκείται από άτομα που αντιμετωπίζουν κατάθλιψη και άγχος.

6. Ω-3 λιπαρά οξέα και ψευδάργυρος

Σύμφωνα με ερευνητές, τα ω-3 λιπαρά οξέα αυξάνουν τον τόνο και τη δραστηριότητα του νεύρου.
Η υψηλή κατανάλωση ψαριών σχετίζεται επίσης με «αυξημένη δραστηριότητα και επικράτηση του παρασυμπαθητικού συστήματος».

Μια μελέτη δείχνει ότι ο ψευδάργυρος αυξάνει τη διέγερση του νεύρου σε αρουραίους με έλλειψη ψευδαργύρου.

7. Θετικά συναισθήματα

Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι υπάρχει σύνδεση μεταξύ του καλού τόνου του νεύρου, της καλής σωματικής υγείας και των θετικών συναισθημάτων. Δηλαδή όσο περισσότερο αυξάνετε το τόνο του πνευμονογαστρικού νεύρου τόσο θα βελτιώνονται η σωμαατική και ψυχική σας υγεία. Και αντίστροφα.

“Το πνευμονογαστρικό νεύρο μειώνει το στρες. Κατεβάζει τον καρδιακό ρυθμό και την αρτηριακή πίεση. Αλλάζει τη λειτουργία συγκεκριμένων περιοχών του εγκεφάλου, διεγείρει το πεπτικό σύστημα. Όλα αυτά συμαβάινουν όταν βρισκόμαστε σε κατάστασης χαλάρωσης“

— Dr. Mladen Golubic, MD, Medical Director of the Cleveland Clinic

Μελετήθηκαν ακόμα τα θετικά συναισθήματα που δημιουργούν μόνοι τους οι άνθρωποι. Σύμφωνα με την έρευνα, τα θετικά συναισθήματα που δημιουργούν μόνοι τους οι άνθρωποι, οδηγούν σε θετικές κοινωνικές επαφές. Αυτό αυξάνει τον τόνο του νεύρου και μέσα από αυτό τη σωματική υγεία. Και τέλος σαν ένας κύκλος, το ισχυρό νεύρο τους έδινε τη δυνατότητα να δημιουργούν περισσότερα θετικά συναισθήματα όταν το θέλουν.

Συγκεκριμένα, ο υψηλός τόνος του νεύρου έχει συσχετιστεί με την ανώτερη ικανότητα του να ρυθμίζουν οι ίδιοι οι άνθρωποι τα συναισθήματά τους.

Σύμφωνα με τους ερευνητές, “οι περισσότερες συμβουλές σχετικά με το πώς οι άνθρωποι μπορούν να βελτιώσουν τη σωματική τους υγεία συστήνουν αυξημένη σωματική δραστηριότητα, βελτίωση της διατροφής, ελάττωση του καπνίσματος και του αλκοόλ. Αυτή η συμβουλή μπορεί να επεκταθεί ώστε να περιλαμβάνει τα θετικά συναισθήματα που δημιουργούν οι άνθρωποι μόνοι τους. Οι επαναλαμβανόμενες στιγμιαίες εμπειρίες θετικών συναισθημάτων φαίνεται να χρησιμεύουν ως θρεπτικά συστατικά για το ανθρώπινο σώμα, δίνοντας την απαραίτητη ώθηση στην παρασυμπαθητική υγεία, η οποία με τη σειρά της κάνει τους ανθρώπους να ανοίγονται σε όλο και πιο θετικές συναισθηματικές και κοινωνικές εμπειρίες που τους ανταμείβουν. Με την πάροδο του χρόνου, αυτή η αυτοδύναμη ανοδική πορεία ανάπτυξης φαίνεται να βελτιώνει τη σωματική υγεία.”

Πηγές:

Nerve as Modulator of the Brain–Gut Axis in Psychiatric and Inflammatory Disorders

[VAGUS NERVE: ITS ROLE IN KEEPING OUR BODY HEALTHY & CALM]

Dacher Keltner on the Vagus Nerve

Science of Loving Kindness – Vagus Nerve, Mirror Neurons and Oxytocin

How Positive Emotions Build Physical Health: Perceived Positive Social Connections Account for the Upward Spiral Between Positive Emotions and Vagal Tone